Borsada Açığa Satış Nedir, Nasıl Yapılır?

Açığa satış, yatırımcının elinde olmayan bir hisseyi aracı kurumdan ödünç alarak satması ve daha sonra bu hisseleri daha düşük bir fiyattan satın alıp iade ederek kâr etmeyi hedeflediği bir işlemdir. Bu strateji, özellikle hisse fiyatlarının düşeceği beklentisiyle kullanılır. Ancak, borsada açığa satış yüksek risk içerdiği için detaylı bilgi ve deneyim gerektirir. SPK tarafından düzenlenen açığa satış işlemleri, yatırımcılara belirli koşullar altında sunulmaktadır.

Borsada Açığa Satış Nasıl Yapılır?

Açığa satış yapabilmek için yatırımcının kredili işlem izni olan bir yatırım hesabına sahip olması gerekir. İşlem, aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir:

1. Yatırımcı, düşeceğini düşündüğü hisse senedini belirler.
2. Bu hisseyi aracı kurumdan ödünç alarak satar.
3. Hisse fiyatı düştüğünde, daha düşük fiyattan geri alır.
4. Geri alınan hisseler aracı kuruma iade edilir ve işlem tamamlanır.

Bu işlemler sırasında, yatırımcının portföyünde belirli bir teminat bulundurması zorunludur. Ayrıca, işlem süresince teminat tamamlama yükümlülüğü doğabilir.

Açığa Satış Yasağı Nedir?

Açığa satış yasağı, SPK veya Borsa İstanbul tarafından alınan kararla, belirli hisselerde veya tüm piyasada geçici olarak açığa satış işlemlerinin yasaklanmasıdır. Bu uygulama genellikle aşırı oynaklık, düşüş eğilimi veya piyasa güvenliğinin tehdit altında olduğu durumlarda devreye girer.

Örneğin, SPK 2025 yılında açığa satış yasağını 4 Temmuz 2025’e kadar uzatarak yatırımcıları koruma altına almıştır. Bu tür kararlar, piyasadaki aşırı düşüşlerin önüne geçmeyi amaçlar.

Açığa Satış Yasağı Olan Hisseler Nasıl Takip Edilir?

Açığa satış yasağı olan hisseler, günlük olarak Borsa İstanbul ve KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu) üzerinden duyurulur. Yatırımcılar işlem yapmadan önce bu listeleri kontrol etmeli, işlem yapılabilecek hisseleri ve yasak kapsamındaki senetleri ayırt etmelidir.

SPK ayrıca bazı hisselere kredili işlem yasağı da uygulayabilir. Kredili işlem yasağından dolayı açığa satış da yapılamaz. Dolayısıyla hem yasaklı hisselerin hem de kredili işlem kısıtlarının takip edilmesi önemlidir.

Açığa Satış Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İşlem öncesi mutlaka risk-getiri analizi yapılmalıdır.
• Açığa satış yalnızca yetkili aracı kurumlar üzerinden yapılabilir.
• Hisse üzerinde açığa satış yasağı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Likiditesi düşük hisselerde açığa satış daha risklidir.
• Ters yönde fiyat hareketleri, yatırımcının zararını hızla artırabilir.

Menkul Satış Zararı Nedir?

Açığa satış işlemi sırasında hisse fiyatı düşmek yerine artarsa, yatırımcı daha yüksek fiyattan geri alım yapmak zorunda kalır. Bu durumda oluşan zarar, menkul satış zararı olarak adlandırılır. Bu zarar, yatırımcının portföyünden otomatik olarak düşülür ve işlem teminatı yetersizse teminat tamamlama çağrısı (margin call) yapılabilir.

Açığa Satış Stratejileri Nelerdir?

Profesyonel yatırımcıların açığa satış stratejileri aşağıdaki gibidir:

• Kısa pozisyon alarak düşüş beklentisini değerlendirmek.
• Portföydeki varlıkları hedge etmek (korumak).
• Teknik analizle belirlenen kısa vadeli düşüşlerden kazanç elde etmek.

Açığa Satışı Anlamak, Riski Yönetmektir

Açığa satış işlemleri, doğru bilgi ve dikkatli risk yönetimiyle stratejik avantajlar sunabilir. Ancak yatırımcıların; menkul satış zararları, açığa satış yasağı olan hisseler, kredili işlem yasakları gibi konularda bilinçli hareket etmeleri gerekir. SPK ve Borsa İstanbul tarafından yapılan düzenli duyurular takip edilerek açığa satışın avantajları ve riskleri doğru şekilde analiz edilmelidir.