VİOP (Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası) Nedir?
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP); hisse, endeks ve dövize dayalı opsiyonlar ile hisse (pay), endeks, döviz (USD/TRY, EUR/USD), enerji, emtia, kıymetli madenler, yabancı endeksler, metal ve TLREF üzerine vadeli işlem (ileri tarihli) sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasadır. Vadeli işlem sözleşmeleri (futures), sözleşmenin taraflarına, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi, belirlenen ileri bir tarihte, bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan alma veya satma yükümlülüğü getiren sözleşmedir.
Vadeli işlem sözleşmelerinin dört asgari unsuru vardır: nitelik, fiyat, miktar ve vade. Bu asgari unsurlar borsalarda işlem gören vadeli işlem sözleşmeleri için standardize edilmiştir.
<Vadeli işlem sözleşmeleri dışında, güncel fiyat üzerinden alım-satımı yapılan Hisse (Pay) Senetlerinin işlem gördüğü piyasa ise spot piyasadır.>
VİOP, yerli ve yabancı yatırımcılar için şeffaf ve güvenli yatırım ortamı oluşturarak, yatırımcılara riskten korunma (hedging), portföy çeşitlendirme, kaldıraç etkisinden faydalanma, etkin fiyat oluşumu ve yüksek likiditeye ulaşım gibi imkanlar sağlamaktadır. VİOP üzerinde işlem gören her mal, kıymet ve finansal varlık için farklı teminat ve kaldıraç oranları bulunmaktadır.
Opsiyon Nedir?
Opsiyon sözleşmesi, iki taraf arasında yapılan ve alıcıya, ödeyeceği belli bir opsiyon primi karşılığında, belirli bir tarihte, bugünden belirlenen bir kullanım fiyatı üzerinden sözleşmede belirtilen finansal varlığı satın alma veya satma hakkı tanır. Satıcı da, alıcının bu sözleşmeden doğan hakkını kullanması durumunda, sözleşmede belirtilen finansal varlığı satma veya alma yükümlülüğü içerisindedir.
<VİOP’ta Hisse, Endeks ve DolarTL Opsiyon sözleşmeleri işlem görmektedir.>
VİOP Ürünlerine Yatırım Avantajları Nedir?
Kaldıraç Oranı
VİOP'ta kaldıraçlı işlemler aracılığıyla, yatırımcılar küçük miktarda bir teminatla, büyük miktarlı pozisyon alma ve kaldıraç etkisiyle yüksek kazanç elde etme imkânına sahiptir. Kaldıraç etkisinin yatırımcı için, spot piyasaya göre çok daha hızlı ve büyük miktarda zarar etme riskini de içinde barındırdığını unutmamak gerekir.
Düşük Maliyet
Spot piyasadaki portföyünüzü riskten korumak için almanız gereken <kısa pozisyon> maliyeti, vadeli piyasalarda, spota oranla daha düşüktür.
Riskten Korunma (Hedging)
Vadeli işlemler piyasası, spot piyasalarda oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına karşı yatırımcılara portföylerini koruma altına alma imkânı sunar. Örneğin döviz kurlarının yükselmesi beklentisinde olan bir yatırımcı, kur şokunun spot piyasada oluşturabileceği potansiyel zarara karşı, VİOP üzerinden döviz kurlarında ‘uzun pozisyon’ alarak, spot piyasalardaki varlıklarının zararına karşı kendisini koruma altına alma imkânına sahiptir.
Risk Dağılımı
Vadeli İşlem sözleşmeleri yatırımcılara, portföy çeşitlendirmesi imkânı sunarak riskin yayılması açısından değişik seçenekler sunar. Yatırımcılar hisse senetlerine ek olarak, borsa endekslerine, emtialara ve kıymetli madenlere de yatırım yaparak, portföylerine ek bir çeşitlilik katabilir ve risk dağılımını sağlayabilirler.
VİOP İŞLEMLERİ NASIL YAPILIR?
VİOP'ta işlemleriniz için;
trading platformlarını kullanabilirsiniz.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Vadeli işlem sözleşmeleri, belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikteki malı, kıymetli madeni, finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını ya da dövizi alma ya da satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.
Vadeli işlem sözleşmeleri belli bir miktardaki mal veya finansal aracın ileri bir tarihte belirli fiyattan alınması ve satılması içindir. VİOP’ta pay senedi, döviz, 1 aylık TLREF vadeli işlem sözleşmesi veya emtia piyasasının sözleşmeleri alınıp satılır.
Uzun Pozisyon Almak
F_XU030 kontratı için hesabınızda bulunması gereken güncel* başlangıç teminatı 1.550 TL’dir. 1 adet Kontrat alınabilir. (Endeks / 10 TL) hacminde işlem yapılabilir.
Yakın vade Endeks 30 sözleşmesinin (F_XU030) gelecekte yükseleceğini düşünerek, 1.400,0 fiyatından x10 kaldıraç ile 1 kontrat alış (uzun pozisyon) yapıldığını varsayalım.
Sözleşme Büyüklüğü: (Endeks) 1.400,0 / 10 TL = 140 TL
Alış Fiyatı: 1.400,0
Satış Fiyatı: 1.450,0 olduğunu düşünelim.
Kâr/Zarar = [(Satış Fiyatı - Alış Fiyatı) * Kontrat Miktarı * Kaldıraç Miktarı]
Kâr/Zarar = 14.500,0 - 14.000,0 * 1 * 10 = 5.000 TL Kâr
Yatırımcıya 1.550 TL teminat ile yapılan 140 TL’lik işlemin kazancı 5.000 TL olmuştur.
*Teminat miktarları 18.06.2021 tarihindeki geçerli rakamlardır.
Kısa Pozisyon Almak
1 Adet Pay senedi sözleşmesinin büyüklüğü 100 pay adedinden oluşmaktadır. Yakın vade Ereğli kontratı (F_EREGL) için gereken güncel* başlangıç teminatı 225 TL’dir. 1 adet kontrat alınabilir.
Yakın vade Ereğli sözleşmesinin (F_EREGL) gelecekte düşeceğini düşünerek, 21 TL fiyatından x9 kaldıraç ile 2 kontrat satış (kısa pozisyon) yapıldığını varsayalım.
Alış Fiyatı: 21 TL
Satış Fiyatı: 19,25 TL olduğunu düşünelim.
Kâr/Zarar = [(Alış Fiyatı - Satış Fiyatı) * Sözleşme Büyüklüğü * Sözleşme Miktarı]
Kâr/Zarar = (21 - 19,25) * 100 * 2 = 350 TL Kâr
Yatırımcıya 225 TL’nin bu işlem karşılığında kazancı 350 TL olmuştur.
*Teminat miktarları 18.06.2021 tarihindeki geçerli rakamlardır.
VİOP ürünlerini tercih ettiğiniz aracı kurumların sanal şubeleri ve mobil uygulamaları üzerinden takip edebilirsiniz.
Ata Yatırım'ın yenilenen sanal şubesi ve gelişmiş altyapıya sahip mobil uygulaması ile VİOP ürünlerini takip edebilir, işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
|
VİOP Seans Saatleri |
Seans Saatleri |
|
Hisse (Pay) Türev Pazarı |
09:30-18:10 |
|
Diğer Türev Pazarlar |
09:30-18:15 |
|
Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Dolar/Ons Altın ve Gümüş Vadeli İşlem Sözleşmleri |
09:35-18:15 |
|
Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Dolar/ Ons Altın ve Gümüş Vadeli İşlem Sözleşmleri (Akşam Seansı) |
19:00-23:00 |
Uzun Pozisyon (Long), bir finansal varlığın değer kazanacağına dair beklentide olan yatırımcıların aldıkları pozisyon stratejisini gösterir. Bu pozisyonda yatırımcılar, ilgili finansal varlık cinsinden borç verip, değeri yükseldiğinde daha yüksek fiyattan borcunu geri alma beklentisi içinde olurlar.
Kısa Pozisyon (Short), bir finansal varlığın değer kaybedeceğine dair beklentide olan yatırımcıların aldıkları pozisyon stratejisini gösterir. Bu pozisyonda yatırımcılar, ilgili finansal varlık cinsinden borç alıp güncel fiyattan finansal varlığı piyasaya satarlar. İleride beklentileri gerçekleşip, finansal varlığın değeri düştüğünde daha düşük fiyattan ilgili finansal varlığı satın alarak borçlarını geri ödeyip, aradaki fiyat farkından kâr etme beklentisi içinde olurlar.
Ödeme ve teslimatın işlem yapılan günde veya çok kısa süre içerisinde yapıldığı işlemlere spot veya nakit işlemler denir.